२८ भदौ, काठमाडौं । गर्भावस्थाको योजना बनाइरहेका वा गर्भवती भइसकेका महिलाले खानपानमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । यस्तो बेला महिलालाई सामान्य अवस्थामा भन्दा बढी भिटामिन र खनिज चाहिन्छ । त्यसैले प्रत्येक महिलालाई गर्भावस्थाको समयमा फोलिक एसिड …

गर्भावस्थाको नौ महिना निकै संवेदनशील हुन्छ । यस अवधिभर आमा र बच्चा दुवै स्वस्थ रहन आमाले धेरै कुरामा सावधानी अपनाउनुपर्छ । यसमा खानपानदेखि औषधिसम्मका कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । गर्भावस्थामा चिकित्सकको सल्लाहबिना औषधि खानु आमा र …

नवजात शिशुको हेरचाह गर्दा निकै संवेदनशील हुनुपर्छ । बच्चा जन्माउनु जति खुसीको क्षण हो, शिशुको स्वास्थ्य सुरक्षामा उचित ध्यान पुर्‍याउनु अभिभावकका लागि चुनौतीपूर्ण कार्य हो । अझ अपरिपक्व उमेरमै जन्मिएका शिशुको स्याहारसुसारमा त झन् धेरै …

काठमाडौं । नेपाली समाजमा सुत्केरीलाई तोरीको तेल लगाएर मसाज गरिदिने चलन छ । सुत्केरी अवस्थामा तेल लगाउँदा महिलाको शरीर बलियो हुने र स्वास्थ्य समस्या कम हुने बताइन्छ । नेपाललगायत दक्षिण एसियामा यस्तो चलन रहे पनि पाश्चात्य …

गर्भावस्थाको नवौं महिना शिशु जन्मिने महिना हो । त्यसैले नवौं महिनासम्म आइपुग्दा गर्भवती महिलाको शरीरमा धेरै परिवर्तन आइसकेको हुन्छ । यसबेला पेट दुख्ने, बेलाबेलामा पेट कडा ढुंगा जस्तो हुने, थोरै पानी खाए पनि छिनछिनमा पिसाब लाग्ने …

आमा बन्नु आफैमा अनमोल अनुभव हो । आफ्नो कोखको बच्चालाई स्तनपान गराउँदा, काखमा खेलाउँदा, स्पर्श गर्दा, चुम्बन गर्दा जुन आनन्दानुभूत हुन्छ, त्यो अरु कुनै अवस्थामा प्राप्त हुँदैन । तर, यो एक जटिल र संवेदनशिल क्षण पनि …

गर्भावस्थामा प्यान्क्रियाज ग्रन्थीले इन्सुलिन हार्मोन राम्रोसँग उत्पादन गर्न नसकेको अवस्थामा हुन्छ मधुमेह हुने सम्भावना अधिक हुन्छ । रगतमा सुगरको मात्रा बढ्दा प्यान्क्रियाजले इन्सुलिन निर्माण कम गर्न पुग्छ । गर्भधारण पहिल्यै मधुमेह भएको छ भने मधुमेह नियन्त्रण …

कुनैपनि महिलामा गर्भ रहेको कसरी थाहा हुन्छ ? सामान्यत यसबारे धेरैलाई हेक्का छ । खासगरी महिलाहरुमा हुनुपर्ने नियमित मासिक स्राव रोकिएमा गर्भ रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ । तर, यो पक्का भने होइन । यसर्थ गर्भ रहेको …

गर्भावस्थाको तीन महिनामा धेरैजसो वाकवाकी लाग्ने गर्छ । कसैलाई केही दिन लाग्छ भने केहीलाई महिनौंसम्म निरन्तर वाकवाकी लाग्न सक्छ । गर्भावस्थामा वाकवाकी लाग्नु, खानेकुरा दिगमिग लाग्नु, वान्ता हुनु सामान्य मानिन्छ । कतिपय अवस्थामा यसलाई गर्भधारणको पहिलो …

गर्भावस्थामा आमाको शरीरमा विभिन्न परिवर्तन आइरहेको हुन्छ । साथै गर्भमा शिशुको शारीरिक विकास भइरहेको हुन्छ । यी दुवैको अंग तथा तन्तुहरुमा अक्सिजन प्रवाह गर्नका लागि हेमोग्लोबिनको जरुरत हुन्छ । हेमोग्लोबिन रातो रक्तकोषिकामा पाइने एक किसिमको …

अक्सर बच्चा जन्मिंदा सुरुमा टाउको र त्यसपछि खुट्टा बाहिर निस्कने गर्छ । त्यसैले गर्भमा पनि टाउकोमुनि रहेर बसेको हुनुपर्छ । यस स्थितिलाई बच्चा सुल्टो रहेको भन्ने गरिन्छ । तर त्यस विपरीत बच्चाको टाउको माथि छ …

सुत्केरी अवस्थामा रक्तश्राव हुनु सामान्य हो । शल्यक्रिया गरेर होस् वा सामान्य प्रसूति गराएर दुवै अवस्थामा रक्तश्राव हुन सक्छ । बच्चा जन्माइसकेपछि पाठेघरबाट एक प्रकारको तरल पदार्थ बग्छ, जसलाई मेडिकल भाषामा लोकिया भनिन्छ । यो पाठेघर …